هوش مصنوعی و سیاست خارجی؛ قدرت نوین، چالش‌های تازه
در چهارمین انقلاب صنعتی، هوش مصنوعی در حال تغییر مناسبات قدرت، سازوکار سیاست‌گذاری و موازنه‌های جهانی است. «دکتر دیاکو حسینی» در همایش «هوش مصنوعی، ارتباطات انسان و ماشین و آینده آن»، از تأثیرات عمیق این فناوری بر سیاست خارجی و مناسبات بین‌الملل سخن گفت و هشدار داد که بدون سیاست‌گذاری هوشمندانه، بهره‌برداری از فرصت‌ها و مقابله با تهدیدهای این حوزه ممکن نخواهد بود.
سیاست بین‌الملل در عصر هوش مصنوعی: تغییر ماهیت یا تغییر سازوکار؟
دکتر حسینی با مرور تاریخی تحولات چهار انقلاب صنعتی، تأکید کرد که اگرچه ماهیت رقابت‌آمیز روابط بین‌الملل تغییر نمی‌کند، اما هوش مصنوعی قواعد بازی را دگرگون خواهد کرد. او گفت:
«ماهیت سیاست جهانی، یعنی رقابت میان قدرت‌های بزرگ، تغییر نخواهد کرد؛ مگر آنکه به حکومتی جهانی برسیم که کنترل کامل منابع و رفتارها را در دست داشته باشد.»
اما تغییر در محیط بین‌المللی، قواعد بین‌المللی و فرایندهای سیاست‌گذاری، سه محور عمده‌ای هستند که از نظر او در اثر پیشرفت AI دچار دگرگونی می‌شوند.
قدرت‌های بزرگ و تعیین استانداردهای جهانی
در بخش اول سخنرانی، دکتر حسینی از تمرکز منابع قدرت‌های بزرگ مانند ایالات متحده و چین بر تحقیق و توسعه در حوزه AI گفت. این تمرکز، نه‌تنها استانداردهای جهانی فناوری را تعیین می‌کند، بلکه شکل جدیدی از رقابت ژئوپلیتیک را نیز رقم می‌زند.
به گفته او: «آن‌ها با تعیین استانداردهای هوش مصنوعی در زمینه‌های اقتصادی و نظامی، قواعد محیط بین‌الملل را بازتعریف می‌کنند.»
او هشدار داد که اگر دولت‌ها به تدوین رژیم‌های بین‌المللی جدید در حوزه‌هایی مانند تسلیحات خودکار، تروریسم سایبری، و پولشویی نپردازند، ریسک‌های بی‌سابقه‌ای در انتظار نظام جهانی خواهد بود.
فرایندهای سیاست‌گذاری: از تحلیل سنتی تا تصمیم‌سازی هوشمند
یکی دیگر از محورها، تأثیر AI بر تصمیم‌سازی سیاسی و تحلیل روابط بین‌الملل بود. دکتر حسینی توضیح داد که هوش مصنوعی می‌تواند با تحلیل سریع داده‌های پیچیده، درک بهتری از رفتار کشورها و روندهای بین‌المللی ارائه دهد: «تحلیل‌گران سنتی برای فهم رفتار دولت‌ها نیازمند مطالعه‌های طاقت‌فرسا بودند؛ حال آنکه هوش مصنوعی در چند ثانیه می‌تواند سناریوهای گوناگون را تحلیل و تصمیمات مبتنی بر داده‌های دقیق‌تری پیشنهاد دهد.»
او همچنین به نقش AI در پایش افکار عمومی، پیش‌بینی رفتار جمعی، و طراحی استراتژی‌های رسانه‌ای در حوزه جنگ نرم و پروپاگاندا اشاره کرد.
تهدیدها و فرصت‌ها در حوزه نظامی و امنیتی
در بخش نظامی، دکتر حسینی نقش AI در ایجاد سلاح‌های خودکار و رباتیک را تشریح کرد. وی یادآور شد که اگرچه این فناوری‌ها می‌توانند «بازدارندگی مؤثرتری» فراهم کنند، اما استفاده بی‌ضابطه از آن‌ها نیز تهدیدی بزرگ محسوب می‌شود.
به عقیده او: «گروه‌های تروریستی یا خرابکار، اگر به دانش فنی دسترسی یابند، می‌توانند به چالشی جدی برای دولت‌ها تبدیل شوند. قدرت تخریبی آن‌ها با کمک AI، حتی از قدرت‌های نظامی سنتی هم پیشی خواهد گرفت.»
هوش مصنوعی در اقتصاد: مزیت رقابتی یا تهدید اشتغال؟
در حوزه اقتصادی نیز تأکید شد که AI می‌تواند منجر به کاهش هزینه‌های عملیاتی، بهینه‌سازی زنجیره تأمین و افزایش بهره‌وری شود. به‌ویژه کشورهایی که پیش‌تر مزیت نسبی نداشتند، اکنون می‌توانند با استفاده هوشمند از AI، در رقابت‌های جهانی جایگاه بهتری کسب کنند.
اما در عین حال، این فناوری می‌تواند باعث تغییرات اساسی در بازار کار و وابستگی بیش‌ازحد به فناوری‌های خارجی شود.
دیپلماسی الگوریتمی: ضرورت استقرار واحد AI در وزارت خارجه
دکتر حسینی پیشنهاد عملی خود را با تأکید بر ضرورت تاسیس یک واحد هوش مصنوعی در وزارت امور خارجه ایران مطرح کرد: «ما باید توان خود را برای بهره‌گیری از AI در تصمیم‌گیری‌های سیاست خارجی افزایش دهیم. این کار می‌تواند شامل آموزش عمومی پرسنل و طراحی ابزارهای هوش‌محور برای تحلیل دیپلماسی فرهنگی و روابط دوجانبه باشد.»
او همچنین گفت که توسعه هوش مصنوعی تنها محدود به کشورهایی است که توان تحقیق و توسعه دارند، اما کاربست هوش مصنوعی چیزی است که بسیاری از کشورها از جمله ایران نیز می‌توانند در آن سهم بگیرند—به شرط آماده‌سازی ساختار و منابع انسانی.
سیاست‌گذاری هوشمند برای دنیای هوشمند
در پایان سخنرانی، دکتر دیاکو حسینی بر این نکته تأکید کرد که هوش مصنوعی پدیده‌ای صرفاً فناورانه نیست، بلکه یک قدرت نرم و سخت توأمان است که می‌تواند جهان سیاست را بازآرایی کند.
او خاطرنشان کرد که ایران برای آنکه از تحولات عقب نماند، باید فعالانه در تنظیم رژیم‌های بین‌المللی، طراحی سیاست‌های داخلی و نهادسازی برای بهره‌برداری از هوش مصنوعی مشارکت کند.
منبع : hooshio.com
جدید ترین اخبار
