توضیحات
آشنایی با سولفور Sulfur یا گوگرد
سولفور (گوگرد) با نماد شیمیایی S و عدد اتمی 16، به‌عنوان دهمین عنصر فراوان در زمین، جایگاه ویژه‌ای در صنعت و کشاورزی دارد.
این عنصر زردرنگ، که بسته به نوع آن طیف رنگی از زرد روشن لیمویی تا متمایل به نارنجی دارد، به دلیل خواص شیمیایی منحصر‌به‌فرد خود، یکی از مواد اولیه کلیدی در تولید محصولات متنوع به شمار می‌رود.
ویژگی‌های شیمیایی و فیزیکی سولفور
سولفور در گروه ششم و دوره سوم جدول تناوبی عناصر قرار دارد.
این ماده با دمای ذوب 115 درجه سانتی‌گراد به راحتی به حالت مایع تبدیل می‌شود و در آب غیرمحلول است.
یکی از ویژگی‌های شگفت‌انگیز این عنصر، توانایی آن در تشکیل ترکیبات پایدار با تمامی عناصر به‌جز گازهای نجیب است.
این خاصیت باعث شده سولفور در طبیعت به‌صورت کانی‌های معدنی مانند سولفید سرب، سولفید آهن، سولفید مس و سولفید روی یافت شود.
سولفور در پالایشگاه‌ها و فرآیند گوگردزدایی
یکی از اصلی‌ترین کاربردهای سولفور در پتروشیمی، حذف گوگرد از نفت خام و گاز طبیعی است.
فرآیند گوگردزدایی (Desulfurization) در پالایشگاه‌ها با هدف کاهش میزان گوگرد موجود در سوخت‌های فسیلی انجام می‌شود.
تجهیزات گوگردزدایی در پالایشگاه‌ها، از فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند واحدهای Sulfur Recovery Unit (SRU) استفاده می‌کنند که گوگرد را از گازهای اسیدی جدا کرده و به محصولات قابل استفاده تبدیل می‌کنند.
این فرآیند نه‌تنها باعث کاهش آلودگی هوا ناشی از سوخت‌های فسیلی می‌شود، بلکه به تولید گوگرد خالص نیز کمک می‌کند.
روش‌های تولید گوگرد
گوگرد، یکی از عناصر کلیدی در صنایع مختلف، به روش‌های متنوعی تولید می‌شود.
هر کدام از این روش‌ها بسته به منابع موجود و نیازهای صنعتی، مزایا و کاربردهای خاص خود را دارند.
استخراج گوگرد از رسوبات طبیعی به روش فراش یا سبک سیسیلی
در این روش، گوگرد از رسوبات آهکی غنی از گوگرد استخراج می‌شود.
فرآیند فراش، که یکی از قدیمی‌ترین روش‌های تولید گوگرد است، شامل تزریق بخار آب داغ به لایه‌های زیرزمینی حاوی رسوبات گوگرد است.
این کار باعث ذوب شدن گوگرد و انتقال آن به سطح زمین می‌شود. روش سبک سیسیلی نیز با استفاده از حرارت مستقیم برای استخراج گوگرد عنصری از سنگ‌های آهکی صورت می‌گیرد.
تولید گوگرد از گاز طبیعی با فرآیند کلاوس
فرآیند کلاوس، یکی از پیشرفته‌ترین و پرکاربردترین روش‌های تولید گوگرد در دنیای امروز است.
این فرآیند با حذف H₂S از نفت و گاز طبیعی آغاز می‌شود. در پالایشگاه‌ها، گاز اسیدی حاوی H₂S به واحد بازیابی سولفور منتقل شده و در طی چندین مرحله، به گوگرد عنصری تبدیل می‌شود.
گوگرد تولید شده از این روش، که به عنوان گوگرد پتروشیمی شناخته می‌شود، کیفیت و خلوص بالایی داشته و در صنایع مختلف از جمله کشاورزی، تولید کودهای شیمیایی و مواد شیمیایی کاربرد گسترده‌ای دارد.
تولید گوگرد از پیریت با فرآیند اتوکامپو (Outokumpu)
یکی دیگر از روش‌های تولید گوگرد، استفاده از سنگ معدن پیریت است.
این فرآیند که به نام اتوکامپو شناخته می‌شود، شامل استخراج گوگرد از پیریت (FeS₂) است.
در این روش، سنگ معدن در دمای بالا اکسید شده و گوگرد آن جدا می‌شود. این فرآیند معمولاً در مناطقی که منابع گاز طبیعی محدود است، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کاربردهای متنوع سولفور در صنایع و تولیدات مختلف
تولید ضدیخ و حشره‌کش‌ها
ساخت باروت و آتش‌بازی
جوشکاری لاستیک
تولید کاغذ و مواد سفیدکننده
تیوسولفات آمونیوم یا سدیم( یک عامل ثابت‌کننده در عکاسی)
عایق الکتریکی
ابریشم مصنوعی
